Litteken
Pijnlijk of trekkend litteken
Littekens zijn ontsierende en vaak gevoelige huidafwijkingen die ontstaan als de wondgenezing wordt verstoord, bijvoorbeeld door een operatie, ongeval of brandwonden. Acnelittekens worden hier niet besproken.
Symptomen
Niet alle littekens geven klachten. Als een wond normaal geneest, blijft er een glad en soepel litteken over. De kleur kan in het begin wat lichter of donkerder zijn dan de gezonde huid, maar na verloop van tijd zal dit kleurverschil steeds kleiner worden.
Een litteken kan vervelende klachten geven, zoals roodheid, verdikking, jeuk, pijn of trekkend gevoel. Soms zijn de klachten zo erg dat je erdoor wordt beperkt bij beweging of andere dagelijkse activiteiten.
Soorten
Er zijn verschillende soorten littekens te onderscheiden. Acne geeft bijvoorbeeld andere littekens dan een litteken na een operatie of na een brandwond. Op basis van wat je ziet is de volgende indeling te maken:
Atrofische littekens: er is sprake van een zeer dun laagje littekenweefsel. De littekens kunnen verzonken zijn in de huid of een ‘sigarettenpapier’-aspect hebben. Dit soort littekens worden wel gezien als restanten van huidbeschadigingen na infecties (virus, schimmel) en na radiotherapie (bestraling)
Hypertrofische littekens: ze ontstaan bij overproductie van fibrineweefsel door bindweefselcellen in de huid, waardoor sterk verdikte littekens ontstaan. Het zijn dikke, roze strengen of plaques op de huid die circa 3 weken na de verwonding ontstaan en in een periode van maanden tot een jaar voortdurend dikker worden. Vooral de huid boven het borstbeen, de schouders, de nek en de oren is geneigd tot de vorming van deze hypertrofische littekens. Een aanleg tot het vormen van deze littekens is vaak erfelijk.
Keloïd: een bijzonder soort hypertrofische littekens. Terwijl gewone hypertrofische littekens beperkt blijven tot de plaats van de verwonding, groeien keloïd littekens over de grenzen van de verwonding heen, en kunnen zo betrekkelijk grote huidgebieden bedekken. Deze littekens komen vaker voor bij mensen met een donkere huid.
Oorzaken
Littekens ontstaan altijd na een huiddefect, zoals een operatie, ongeval, brandwond, tatoeages, piercings, infecties of acne. Soms is een muggenprik voldoende om een litteken te krijgen.
De vorm van een litteken en de mate van klachten ten gevolge van een litteken zijn sterk gebonden aan locatie, leeftijd en ras. Jonge mensen en mensen met een donkere huid hebben meer kans op het ontwikkelen van hypertrofische- of keloïd littekens. Mensen met een verminderde afweer of een slechte huidbarrière (zoals eczeem) hebben meer kans op het ontwikkelen van atrofische littekens.
Dit kun je zelf doen
Littekenweefsel is erg kwetsbaar en rijpt de eerste 12 tot 18 maanden na het ontstaan nog uit. Bescherm het litteken daarom tegen felle zon, extreme temperatuurschommelingen, knellende kleding en grote trekkrachten tijdens sport.
Probeer niet aan het litteken te pulken of krabben. Het is aan te raden om de huid 2x daags in te smeren met een verzorgende littekencrème.
Neem contact op met een huidtherapeut als je merkt dat jouw litteken niet ongestoord geneest, of als slecht genezende littekens in de familie voorkomt. Hoe eerder je met littekentherapie start, hoe beter het uiteindelijke resultaat zal zijn. Een huidtherapeut kan een pijnlijk of trekkend litteken soepeler maken d.m.v. speciale massagetechnieken. Ook kan zij je adviseren over verzorgende producten voor het litteken en zelfmassage.